خواص و ویژگی های گچ به همراه نقاط قوت و ضعف آن
خواص و ویژگی های گچ به همراه نقاط قوت و ضعف آن
علاوه بر این ها ، گچ خواص مختلفی دارد که اغلب استفاده از گچ را به عنوان یک مصالح ساختمانی توصیه می نمایند . در بخش زیر سعی می کنیم که برخی از خواص و ویژگی های این مصالح ساختمانی را برایتان ذکر نماییم :
مزیت های گچ
زودگیری : گچ نسبت به مصالح ساختمانی دیگر مانند سیمان و امثالهم بسیار زودگیرتر می باشد و همان طور که ذکر کردیم برای تثبیت اولیه از آن استفاده می شود . به عنوان مثال ، در سقف طاق ضربی که استادکار می خواهد ، آجرها را کنار هم نگاه دارد ، از این ویژگی استفاده کرده و دوغاب گچ را بر روی آن می ریزد. گیرش این دوغاب گچ در مدت زمانی مختصر ، سبب می شود که آجرها در کنار یکدیگر تثبیت شوند.
قابلیت حجیم شدن : شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که گچ در هنگام گیرش ، افزایش حجم پیدا می می کند ، اگر چه این افزایش حجم حداکثر به یک درصد محدود می شود ، اما خاصیت فوق العاده ای که دارد این است که این افزایش حجم ناچیز باعث می شود که کلیه منافذ و خلل و فرج که در سطوح گچی قرار دارند ، پر شوند و گچ حالت کاملا یکپارچه به خود بگیرد. این ویژگی از لحاظ بهداشتی بسیار فوق العاده است ، چرا که بسیاری از جانوران ریز نمی توانند دیوارهای گچی نفوذ نمایند.
مقاومت گچ در برابر آتش سوزی : از جمله دیگر مزایای گچ این است که این ماده در مقابل سوانج آتش سوزی مقاومت کرده و می تواند به عنوان یک لایه عایق در برابر فولاد عمل نماید. (چرا که فولاد در مقابل آتش سوزی بسیار ضعیف بوده و از این رو آتش سوزی را نقطه ضعف ساختمان های فولادی می شمارند. ) علت این پدیده آن است که گچ در ساختار شیمیایی خود دو مولکول آب دارد . در هنگام آتش سوزی این مولکولها جدا شده و می تواند به عنوان یک لایه نازک آب در برابر آتش قرار گیرد و تا چند ساعت در مقابل آتش سوزی مقاومت کند.
اکوستیک بودن یا خاصیت جذب صدا در گچ : این عامل نیز از جمله موارد بسیار مهم در گچ است ، در مبحث مصالح ساختمانی همیشه این موضوع مطرح می شود که گچ اکوستیک است ، یعنی قابلیت جذب صدا را داراست ، اگرچه این قابلیت بیش تر در مورد سالن های نمایش و کنفرانس مطرح می شود ، اما در مکان هایی اعم از خانه و یا کلاس درس نیز ، مثمر ثمر خواهد بود ، چرا که گچ می تواند حدود تقریبا ۷۰ درصد امواج صوتی را جذب نماید ، علی ای حال گچ علی رغم اکوستیک بودن ، در این زمینه قوی نبوده و برای سالن های تئاتر و نمایش ، بهتر است که از مصالح نسبتا بهتری استفاده گردد.
ارزانی گچ : گچ به دلیل ارزان بودن و هم چنین در دسترس بودن ، از جمله مصالحی است که همگان با آن کار می کنند و از این رو حتی کسانی که با بنایی آشنایی نداند ، به کمک مقداری گچ می توانند مشکلات جزئی در ساختمان خود را اصلاح نمایند.
شکل پذیری : گچ شکل پذیری فوق العاده ای دارد و به هر شکلی درمی آید . این خاصیت شکل پذیری باعث می شود که در بسیاری از صنعت ها مانند چینی سازی ، گچ به عنوان قالب مورد استفاده قرار گیرد. به همین دلیل است که گچ بری ، در زیباسازی فضای داخل ساختمان نقش بسزایی دارد.
سفید بودن : سفیدی و رنگ سفید گچ باعث می شود که در فضای داخلی ساختمان ، گچ حرف اول را بزند ، چرا که استفاده از رنگ سفید ، جلوه فوق العاده ای به فضا می بخشد ، با این حال باید دقت داشت که درفضاهایی که نور در آن زیاد است از رنگ سفید استفاده نشود ، چرا که باعث ناراحتی چشم ها می شود.
مقاومت گچ : گچ مقاومت نسبتا خوبی دارد و حداکثر تنش فشاری قابل تحمل آن حدود ۳۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع است ، در کشش البته گچ ضعیف تر عمل کرده و تنش کششی حداکثر ۵ کیلوگرم بر سانتی متر مربع را تحمل می نماید. با این حال ، توجه داشته باشید که این مقاومت برای گچ خالص است و اگر گچ به صورت ناخالص ( مثلا گچ و خاک ) به کار رود ، مقاومت کاهش چشم گیری می یابد. حال عوامل موثر بر مقاومت گچ عبارتند از :
- نوع گچ : این که نوع گچ شما چیست و از کدام کارخانه تهیه می گردد ، عاملی بسیار مهم است ، چرا که هر کارخانه نوع پخت خود را دارد و بالتبع مقاومت حاصله متفاوت خواهد بود.
- میزان آب مصرفی : میزان آب مصرفی یا به عبارتی درصد آب مصرفی به شدت در مقاومت گچ موثر است ، هرچه ما در ساخت ملات گچ آب بیش تری به کار ببریم ، علاوه بر این که زمان گیرش تا حد قابل توجهی طولانی می گردد، از مقاومت نیز به شکل قابل توجهی کاسته می شود ، چرا که آب اضافی پس از انجام عملیات گچکاری تبخیر شده و باعث بروز خلل و فرج در گچ می شود.
- دما و حرارت محیط : در مورد لایه های گچی این نکته حائز اهمیت است که این لایه ها ، در مجاور لوله های بخاری ، در اثر گرما و سرما و اختلاف دمای متناوب و به تبعیت آن انبساط و انقباض ، دچار ترک خوردگی شده و آب خود را از دست می دهند . برای همین هم اگر گچ کنار لوله بخاری دست بکشید ، ترد بودن و سستی گچ را احساس خواهید کرد.
فراوانی و در دسترس بودن : گچ از جمله مصالحی است که از لحاظ فراوانی در طبیعت ، در رتبه پنجم قرار داشته و به فراوانی در جای جای کره زمین مشاهده می گردد.
ضعف گچ : علاوه بر مورد بالا که ذکر کردیم که گچ کثیفی ها را زود به خود می گیرد ، مشکل دیگر گچ این است که در مقابل رطوبت عملکردی بسیار ضعیف از خود نشان می دهد و اگر آب روی آن بریزد و رطوبت ادامه یابد ، ضایعه طبله در گچ بروز می کند . این مشکل خود باعث این مسئله شده است که تمایل به استفاده از گچ به عنوان یک مصالح ساختمانی ، در مناطقی که از لحاظ رطوبتی غنی می باشند ، مانند شمال ایران به مراتب کاهش یابد و از مصالح جایگزین آهک و سیمان سفید ، برای سفیدکاری استفاده شود.
علاوه بر این ، مشکل دیگری که برای گچ ذکر می کنند ، این است که گچ در تماس با فلزات ، به علت بروز برخی واکنش های شیمیایی باعث خوردگی فلز می گردد. برای همین ، همواره توصیه می گردد که قبل از گچ کاری ، فلزاتی که در تماس با گچ قرار می گیرند ، با لایه ای از رنگ با ضخامت مشخصی پوشیده شوند تا از معرض خوردگی در امان باشند.
