کورههای آهکپزی
کورههای آهکپزی
پختن آهک در قدیم در کورههائی با طاقی از سنگ آهک و جایگاهی در زیر کوره صورت میگرفت. کوره را پر از سنگ آهک مینمودند و آنگاه سوخت را در آن قرار داده و چهار روز پشت سر هم به سنگ آهک گرما میدادند تا بپزد و آهک زودگیر به دست آید. از دیدگاه شیمیائی سنگ آهک که کربنات کلسیم است در اثر گرما به اکسید کلسیم تبدیل میشود.
کاربرد ملات آهک در ساختمانهای سنگی و آجری به عنوان ملات و نیز در روکشی دیوارها از زمان اشکانیان معمول بودهاست. بهرهگیری از آهک در عصر ساسانیان نیز ادامه یافت.
مردمان قدیم ویژگیهای شیمیائی و مکانیکی آهک و آمیزهٔ آن با دیگر مواد را خوب میشناختند. آنان با تجربه دریافته بودند که چگونه میتوان با آمیختن خاک رس با آهک و دیگر مواد، مصالحی مقاوم و با ملاتهائی غیرقابل نفوذ ساخت. سنگ آهک در کورههای نوشته شده در زیر میپزند:
- کوره تنوری: کوره تنوری (یا چاهی) قدیمیترین نوع کوره آهکپزی در ایران است. در این کوره جای سنگ آهک و آتش ثابت است و درجهٔ گرما، در همه جای کوره یک اندازه نیست و جنس آهکی که در این کوره پخته شود همگن نیست. گذشته از این، هنگام سرد شدن آهک پخته، گرمای آن گم میگردد. این کوره برای آهک پزی کم به کار میآید.
- کورهٔ حلقهای: برای آهکپزی کاربرد فراوانی دارد و روند کار آن مانند کوره آجرپزی است. در این کوره لاشه سنگ یا قلوه سنگ آهکی را با ۳۰٪ جای خالی میچینند، به گونهای که شعله آتش از لای سنگها به بالا زبانه بکشد و همه سنگها شعله بخورند، گرم و داغ شده بپزند.
- کوره ایستاده: بیشتر برای تهیه آهک کارخانهها، مانند کارخانه قند به کار میافتد. این کوره استوانه ایستادهای است که از بالا بارگیری شده، از پایین آتش میشود. در این کوره خرده سنگ آهک میریزند که هنگام سریدن به پایین کوره، میپزند و از ته کوره پایین میریزند. گنجایش کورههای ایستاده روزانه تا ۱۵۰ تن است. در این کوره زغال سنگ،کک، سوخت مایع یا گازی میسوزانند، اگر به آهک زیاد نیاز باشد، آن را در کورهٔ حلقهای یا کوره گردندهٔ خفته میپزند.
- کوره گردنده خفته: عملکرد آن مانند کوره سیمان پزی است اما گرمای آن شدید نیست، سنگ آهک کلوخه به کوره ریخته میشود و کلوخهٔ آهک زنده از کوره بیرون میریزد. یا گرد سنگ آهک به کورهٔ، گردنده میریزند و گرد آهک زنده از کوره بیرون میریزد
