سنگ تراورتن

انواع سنگ ساختمانی تراورتن جزء سنگهای رسوبی است که منشأ خارجی دارند و در نتیجه حرکت یا ته نشین شدن ذرات سنگهای قبلی یا رسوب مواد محلول در محیطهای مختلف (سطح زمین، رودخانه، دریاچه، دریا، یخچال) و بالاخره از سیمان شدن و به هم چسبیدن ذرات سنگهای مختلف و برجا تشکیل می شود.
سنگ ساختمانی تراورتن آهکی است که دارای منشأ شیمیایی است و مواد آن بیشتر کربنات کلسیم ته نشین شده است که در نزدیکی چشمه ها، غارها و حوضچه های مردابی است. بافت آن متخلخل است و بصورت لایه لایه نیز وجود دارد، وجود حفره های سنگ به دلیل خروج گازها هنگام ته نشین شدن و در پاره ای از موارد به دلیل تجزیه گیاهان است. تراورتن ها از مشخصه های مهم چشمه های معدنی هستند که سختی آن حدود سه است ودر رنگهای قرمز، لیمویی، زرد، گردویی، دودی، سفید و کرم دیده شده اند.
تراورتن در نمای خارجی:
سنگ تراورتن تا چند سال پیش یکی از کم مصرف ترین سنگ ها بود چراکه خلل و فرج وتخلخل آن عیب محسوب می شد ولی مدتی است که معماران و طراحان در کل دنیا توجه خاصی به آن کرده اند. طوری که این سنگ در حال حاضر پر مصرف ترین سنگ در بین پنج گروه اصلی انواع سنگ ساختمانی است.
سنگ تراورتن با داشتن طیف وسیعی از رنگها ازروشن تا تیره و رنگهای متنوع و بسیار گرم و شاد و انواع و اقسام نقش ها دارای خاصیتی بی نظیر در بین سنگها است. از جمله خواص بی نظیر این سنگ می توان به لایه لایه بودن آن اشاره کرد.این سنگ به جهت لایه لایه بودن در دو جهت قابل برش است. چنانچه سنگ تراورتن موازی این صفحه ها بریده شود تصویر این لایه ها به صورت امواج ابر و بادی بر روی سنگ می افتد که در اصطلاح به آن بی موج یا بی راه یا cross-cut میگویند. چنانچه  صفحه برش عمود بر این صفحات حرکت کند، به آن موجدار یا به راه یا vein-cut می گویند در این حالت تصویر صفحه های تشکیل دهنده بر صفحه  برش خورده، تصویر خطوطی موازی است.

انواع سنگ ساختمانی تراورتن در حالت بی موج (cross-cut) محکم تر است و محل بین صفحه ها در سنگ موجدار (vein-cut) که همان خطوط روی سنگ است، محل ضعف سنگ تراورتن است و دیده شده که تراورتن معمولاً از همین خطوط می شکند. برای تصور بهتر می توانیم یک تنه درخت چند ساله را مثال بزنیم که هرسال که از عمرش گذشته لایه ای روی لایه قبلی شکل گرفته است.
چنانچه شما برش را عمود بر طول تنه درخت بزنید تصویرش در مقطع آن یک سری دوایر متحدالمرکز خواهدبود که به آنها cross-cut می گوییم ولی چنانچه برش در طول تنه درخت باشد، تصویر رگه ها بر روی مقطع برش، تصویر خطوط موازی می شود که به این حالت vein-cut می گوییم آسیب پذیری چوب از محل همین لایه ها است که تبدیل به خطوط موازی شده است..

به هر صورت در یک کلام می توان گفت :
سنگ ساختمانی تراورتن می تواند با همین خاصیت، خود را از دیگر سنگها منفک نماید.
خاصیت و حسن دیگر تراورتن استعداد خاص این نوع از انواع سنگ ساختمانی در پذیرش انواع فرآوریها بر روی سطح خود است. شاید سنگهای دیگر هم در بعضی خواص با تراورتن مشترک باشند ولی قطعآ تراورتن در این خصوصیت بی همانند است.
مثلآ می تواند به صورت مات (honed)، یا براق (polish)، یا تیشه ای (hatchet)، یا چکشی (bush hammer) یا سند بلاست (sand blast)، یا چرمی (brush)، یا بدون فرآوری (un polish)، یا آنتیک (antique)، یا ابزار و پروفیل (profile)، کار شود. همچنین سطح آن می تواند با روشهای مختلفی پر شود که هر کدام خواص خود را دارد. مثلاً می تواند با بتونه(primer)، رزین (resin)، اپوکسی (epoxy)، سیمان(cement) پر شود که هر کدام از اینها به رنگهای متنوعی در می آیند و بعضی از آنها می توانند بی رنگ (transparent) و یا مثل شیشه (glass) باشند.
تمام این اصطلاحات در قسمتهای بعدی که مربوط به کلمات کلیدی انواع سنگ ساختمانی است، توضیح داده خواهد شد.
این سنگ به علت داشتن خلل و فرج ، دوغاب سیمان یا ملات پشت خود را به خوبی جذب می کند. این ویژگی باعث می شود تا سنگ ساختمانی تراورتن سالیان متمادی در برابر انقباض و انبساط و سرما و گرما، دوام بیاورد.

همین تخلخل به تراورتن کمک می کند تا در زمانی که آب در آن نفوذ می کند، یخ می زند و افزایش حجم پیدا می کند، سنگ نشکند؛ چرا که این افزایش حجم را در حالت الاستیسیته خود تحمل می کند و فضاهای خالی آن در موقع افزایش حجم کمک می کند تا برخلاف سنگهای دیگر مثل مرمریت دچار هوازدگی در مواقع یخ زدگی، نشود. با این توضیح یکی از بهترین انتخابها برای فضاهای خارجی، چه نما وچه محوطه و حتی مصنوعات سنگی، انواع سنگ ساختمانی تراورتن است؛ البته با در نظر گرفتن مسائل فنی آن. تراورتن به علت نرمی و یکپارچگی خاصی که دارد بهترین گزینه برای کارهای ابزاری است. چون به خوبی در دست کسی که می خواهد او را به شکلی در آورد مطیع و آرام است. لذا امروزه اکثر مصنوعات سنگی از میز و نیمکت گرفته تا مجسمه های سنگی تراورتن است.

برای کف فضاهای خارجی نیز تراورتن یکی از بهترین انتخاب هاست. چراکه سطح آن می تواند زبر شود تا از سر خوردن جلوگیری نماید. در ضمن مقاومت لازم را برای فضاهایی که نیاز به مقاومت سایشی و خمشی بالا دارند تأمین می نماید. چنانچه از تراورتن های دو سانتی یا چهار سانتی و یا با ضخامت های بالاتر استفاده نماییم این سنگ تحمل بار خوبی دارد.
امروزه استفاده از این نوع از انواع سنگ ساختمانی در فضاهای خارجی هم بسیار رایج و به جاست. این سنگ بصورت رنگهای متنوع و خاصیت تیشه خوری در سطح می تواند کمک حال طراحان در فضاهای باز باشد. همین طور تراورتن می تواند به صورت کیوبیک هم استفاده شود، همانند آنچه در بخش گرانیت ذکر شد.
استفاده از تراورتن به عنوان جدول هم کاملاً فنی، مقرون به صرفه و راهگشاست. به خصوص در بخشهایی مثل جنوب ایران که کمتر در معرض آبهای کثیف قرار دارد.
یکی از مستعدترین انواع سنگ ساختمانی در زمینه  تعمیر و نگهداری سنگ (که در بخشهای بعد به آن خواهیم پرداخت) سنگ ساختمانی تراورتن است چنانچه این سنگ در نما کثیف شده باشد، می توان آنرا با انواع روغنها براق کرد. حتی می توان آنرا شستشو داد، یا سند بلاست کرد ویا حتی نقشهایی در محل به آن اضافه نمود.
تراورتن در فضای داخلی:
هرچه می گذرد بر میزان استفاده از تراورتن در فضاهای داخلی افزوده می شود. رنگهای گرم و متنوع، طیف رنگی بسیار زیاد، انواع فرآوری، طیف قیمتی بسیار متنوع و انواع کارهای ابزاری جدید و ماشینی که روی این سنگ انجام می شود را می توان از عوامل اصلی این اقبال عمومی به استفاده از تراورتن در فضاهای داخلی دانست.